Năng động xuất bản sách tư nhân

Cơ chế

Luật xuất bản năm 1993 chỉ cho phép tư nhân tham gia vào khâu in hoặc phát hành chứ không cho tham gia trực tiếp tổ chức bản thảo. Trong hai phương án mà Dự thảo Luật sửa đổi đưa ra, phương án thứ nhất có điểm mới là cá nhân tổ chức liên kết phải cùng đứng tên với nhà xuất bản (NXB) và liên đới chịu trách nhiệm nếu có rủi ro. Phương án 2 là phương án mở và rất mở cho xuất bản: tư nhân được tổ chức bản thảo, nghĩa là được mời tác giả, tìm đề tài, xây dựng đề cương rồi mời tác giả viết, thậm chí được quyền mua bản quyền. Đó là quyền rộng lớn hơn nhiều so với luật năm 93.

Như vậy, tư nhân đạt được hai mục đích trong dự thảo lần này. Thứ nhất, nếu tham gia xuất bản với mục đích hoạt động như một doanh nghiệp, họ có thể dễ dàng kiếm lợi nhuận. Còn nếu tham gia với tư cách một tác giả, thì ngoài mục tiêu lợi nhuận, anh ta có thể bán được sách, và nghĩa là thông qua hoạt động liên doanh với NXB mà công bố, phổ biến được tác phẩm của mình.

Dự thảo lần này phân biệt kỹ các bộ phận tư nhân. (Ví dụ, chủ hãng xăng dầu, hay sản xuất sửa chữa ô tô, hay chủ tàu đánh cá... họ không có kinh nghiệm, không có “mối” trong hoạt động xuất bản, kể cả với các tác giả lẫn mạng lưới phát hành). Để được tham gia, tư nhân phải là tác giả hoặc là chủ của doanh nghiệp phát hành sách, doanh nghiệp in. Họ phải là những người đã có kinh nghiệm, có mối quan hệ với tác giả, với hệ thống đại lý, cửa hàng, có xưởng in, có thiết bị... hay nói cách khác, đã “đặt một chân” vào hoạt động xuất bản. Còn các đối tượng tư nhân khác thì luật dự thảo không cho phép tham gia vào việc liên doanh với NXB.

Chạy đua

Nổi bật trong xuất bản phải kể đến là công ty văn hoá Phương Nam với loạt sách mới gồm nhiều thể loại: các tựa sách của dòng văn học Ling Lei (Trung Quốc) vừa mua tác quyền và dịch, in gồm các tựa: Kẹo (của Miên Miên); Hoa bên bờ và Đảo Tường Vy (của An Ni Bảo Bối); Vương quốc ảo (của Quách Kính Minh), Người đàn bà quậy (Trương Kháng Kháng)... Ngoài ra các tác phẩm như Điên cuồng như Vệ Tuệ, Thiếu nữ đánh cờ vây, Búp bê Bắc Kinh... cũng đang được các NXB tái bản liên tục.

Nhà xuất bản Kim Đồng cho ra bộ sách độc đáo của nền văn học hiện đại Anh có tên Biên niên sử về Narnia. Đây là bộ sách được tạp chí Big Reader bình chọn là 1 trong 21 bộ sách được độc giả Anh quốc yêu thích nhất (trong 100 tiểu thuyết thế giới).

Khối các doanh nghiệp sách tư nhân cũng ráo riết chạy đua, khai thác các bản thảo trong nước và các bản sách dịch từ nước ngoài, mua bán bản quyền cũng là một vấn đề đặt ra cho các nhà sách tư nhân.

Các xuất bản tư nhân còn năng động tìm kiếm khai thác bản thảo từ nước ngoài rồi tìm kiếm các dịch giả trong nước đặt vấn đề dịch sách. Cho đến thời điểm hiện nay, nhiều nhà sách đã cho ra các bộ sách đồ sộ. Ví dụ Nhà sách Văn Lang giới thiệu tập sách Các trường Phái triết học trên thế giới của David E. Cooper và bộ sách Việt Nam văn minh sử của Lê Văn Siêu viết cách đây 30 năm cũng vừa được in lại có sự chỉnh lý bổ sung. Trong khi đó, nhà sách Quang Minh vừa kịp in một loạt sách kiếm hiệp Đường rừng của Hoàng Ly là Một thời ngang dọc và Nữ chúa hồ Ba Bể.

Các Công ty Văn hoá Truyền thông mới ra và hoạt động chừng một hai năm trở lại đây cũng góp phần làm tăng thêm sự sôi động trong lĩnh vực hoạt động liên kết làm ra những bộ sách rất phù hợp thị hiếu độc giả. Chẳng hạn như Nhã Nam với các bộ sách dịch. Đông A có bộ Văn mới. Hà Thế có bộ Những trang viết lạ và các tập truyện ngắn, tiểu thuyết của các cây bút trẻ trong nước, các tác phẩm của nhà văn Võ Thị Xuân Hà. Võ Thị là hàng loạt tập truyện ngắn của nhà văn Võ Thị Hảo...

Bên cạnh đó, còn có các nhà sách nổi tiếng về thể loại sách phục vụ từ thiếu niên nhi đồng cho đến các loại sách nghiên cứu. Ví như nhà sách Tiền Phong, nhà sách Nguyễn Văn Cừ, nhà sách Trí Tuệ, nhà sách Quyết Bình... và mới đây Nhà sách Cảo Thơm lừng danh ở miền Trung bắt đầu khai trương chi nhánh tại Hà Nội.

Ngoài chủng loại sách, cách trình bày cũng đẹp mắt gây được những thiện cảm tốt đẹp với bạn đọc và những người yêu sách.

Đàm Cường - Lâm Ninh