8 lỗi lầm cần tránh khi đầu tư

1. Quá tự tin - lạc quan một cách phi thực tế

Đối với một thị trường có sự đầu cơ thì các nhà đầu tư nhỏ, lẻ luôn tin rằng mình là những thiên tài. Do vậy, những khoản tiền đầu tư của họ có thể giúp sinh lợi nhuận nhanh chóng. Chính vì sự quá tự tin về khả năng của mình nên họ không hề để ý đến những rủi ro đi kèm với nó. Mỗi khi tiến hành một đợt đầu tư làm ăn mới họ thường không để ý gì đến những gì đã từng gặp phải qua. Những nhà đầu tư mới này tin tưởng một cách sai lầm rằng giá cả của thị trường chỉ có đi lên mà thôi.

Đừng quá tự tin và đừng bắt đầu tin rằng bạn có khả năng phán đoán siêu việt hơn sự thay đổi của thị trường. Phải nhận ra rằng đối với thị trường có sự đầu cơ thì bạn chỉ có được lợi nhuận khi thị trường có giá cả tăng cao. Nếu tất cả những nhà đầu tư xung quanh bạn đều tự tin một cách phi thực tế thì bạn nên bắt đầu điều khiển rủi ro của mình cho phù hợp. Nên nhớ rằng đôi khi thị trường cũng tụt dốc rất nhanh chóng.

2. Quá nhiệt tình đầu tư - không phải quả bóng nào cũng đánh

Một vận động viên bóng chày giỏi thì phải nhận ra: quả bóng nào nằm ngoài tầm kiểm soát của mình thì nên bỏ qua. Tương tự vậy, đối với những nhà đầu tư chuyên nghiệp thì họ phải nhận ra rằng thỉnh thoảng đứng im vẫn tốt hơn là lao theo quả bóng quá tầm, tức là đầu tư vào những hạn mục mà mình không có thế mạnh. Đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ, họ thường mắc phải sai lầm là “thích vùng vẫy ở nơi không phải vùng ảnh hưởng của mình” bởi vì họ không thể cưỡng lại sự hấp dẫn cần phải chớp lấy bất cứ cơ hội làm ăn nào. Kết quả là, tương tự như một vận động viên thiếu kinh nghiệm, họ phải chịu cùng chung số phận.

Nếu tiến hành đầu tư ồ ạt sẽ kéo theo rất nhiều khoản chi phí khác như phụ phí tiền hoa hồng cho các nhà môi giới, các khoản thuế, v.v. Đối với những nhà đầu tư nổi tiếng nhất thế giới thì họ luôn áp dụng một chiến lược mua và bán rất cụ thể, rõ ràng. Bạn cũng nên làm như vậy.

3. Bỏ lỡ những khoảng lợi nhuận nhờ tích lũy tư bản - bài học từ Eistein

Albert Eistain được biết đến khi cho rằng tích lũy tư bản là kỳ quan thứ 8 của thế giới vì điều này sẽ tạo ra sự giàu có tăng dần theo một hệ thống cụ thể. Ngay cả một học sinh lớp 5 cũng có thể chỉ cho bạn biết làm những phép tính tích lũy cơ bản, nhưng các nhà đầu tư nhỏ lẻ dường như đã không mấy chú ý đến nguyên tắc cơ bản này.

Tích lũy tư bản có thể mang lại lợi nhuận cho bạn ngay cả khi bạn để khoảng tiền của mình tự do lưu chuyển trong một khoảng thời gian dài. Bạn bắt đầu đầu tư càng sớm thì khoản lợi nhuận bạn thu được càng lớn khi bạn đến tuổi trung niên và những năm về hưu.

Đừng chờ đợi cho đến khi nào bạn đã tích lũy được một số tiền đủ lớn rồi mới đầu tư, mà bạn nên đầu tư từ sớm, ngay cả khi đó là một khoản tiền rất nhỏ. Hãy quan sát xem khoản tiền này của bạn tăng lên như thế nào qua từng thời điểm cụ thể.

4. Lo lắng về thị trường - nhưng lại không có giải pháp nào cho vấn đề bạn quan tâm

Những nhà đầu tư thông minh là những người không cần phải lo lắng về chiều hướng của thị trường mà họ lo lắng về khả năng kinh doanh của những công ty mà họ nắm cổ phiếu. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ luôn bị ám ảnh với câu hỏi: “ Bạn cho rằng thị trường rồi sẽ đi về đâu?”. Đây không phải là câu hỏi đáng đặt ra vì trên thực tế, không ai có thể biết được chính xác câu trả lời là gì.

Thị trường chứng khoán dao động (Nguồn: stocks.fundamentalfinance.com)

Câu hỏi cần đặt ra đó là: liệu công ty mà bạn đã mua cổ phiếu, trong vòng 10 năm tới có thể trở thành một doanh nghiệp lớn hơn trên thương trường hay không? Đừng nhìn quá nhiều vào thị trường thực tế mà hãy nhìn vào chiều hướng phát triển công nghiệp trong dài hạn và làm cách nào mà công ty bạn đã chọn có thể tạo ra giá trị thông qua việc khai thác được những xu hướng này.

5. Sự tính toán thời gian thị trường - khoảng 99% các nhà đầu tư thất bại ở chiến lược này

Trên thực tế, để có thể tính toán được thời gian thị trường không phải là điều đơn giản, ví dụ, mua ở mức giá thấp nhất và bán ở mức giá cao nhất. Tuy nhiên, một số chuyên gia lại cho rằng tính toán thời gian thị trường là một việc làm gây tốn kém thời gian.

Các nhà đầu tư nhỏ lẻ luôn chờ đợi những cơ hội tốt nhất (tất nhiên là rất khó nhận biết) để bắt đầu bán ra hay mua vào. Nhưng việc chờ đợi của họ sẽ bỏ lỡ rất nhiều cơ hội đầu tư béo bỡ. Bạn nên vạch ra cho mình một kế hoạch đầu tư có hệ thống và đều đặn. Có thể bạn không phải đưa ra quá nhiều quyết định nhưng bạn lại có thể thu được khoảng lợi nhuận cao nhất qua một khoảng thời gian.

Các nhà đầu tư lo lắng (Nguồn: chinadaily.com.cn)

6. Bán ra vào những thời điểm khủng hoảng - Bạn nên làm điều ngược lại

Cơ hội đầu tư tốt nhất để mua vào là khi những thị trường đang xuống và tâm lý lo lắng của các nhà đầu tư. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nhỏ lẻ lại thường làm điều ngược lại. Họ bán khi thị trường đang xuống và chỉ mua vào khi thị trường đang lên cao. Bằng cách này họ có nguy cơ đối mặt với mất tất cả: bán ra với giá thấp và mua vào với giá cao. Trong khi đó, sẽ là tốt hơn nếu họ làm theo chiều ngược lại.

Nếu không có điều gì có thể tác động đến khả năng kinh doanh trong dài hạn của công ty mà mua cổ phiếu thì khi đó bạn không nên bán đi cổ phiếu của công ty này. Bạn hãy tận dụng cơ hội này để mua thêm những cổ phiếu cùng loại trong lúc thị trường đang xuống. Những khoảng lợi nhuận khổng lồ có thể gặt hái được bằng cách mua vào khi các thị trường đang trong cơn khủng hoảng và bán ra hàng loạt cổ phiếu với giá rẻ.

7. Phải lưu ý đến những hoạt động đã qua - tiến về phía trước những không quên rút kinh nghiệm trong quá khứ

Có một cảm nhận chung rằng: vì một loại cổ phiếu tỏ ra hiệu quả trong một năm qua thì đó cũng chính là loại cổ phần tốt nhất để hiện tại nên đầu tư vào. Các nhà đầu tư nhỏ lẻ không nhận ra rằng thường thì những loại cổ phần đã hiệu quả trong quá khứ sẽ tỏ ra kém hiệu quả trong tương lai bởi vì mức độ lạc quan của họ đối với loại cổ phiếu đó đã được định giá vào lần đầu tư trước đó.

Đừng chậm chân đối với những lĩnh vực “hot” có thể đem lại nhiều khoảng lợi nhuận. Đừng có để lòng tham điều khiển quyết định đầu tư của bạn. Phải tự đánh giá xem những khoản lợi nhuận đã đạt được trong quá khứ có khả năng gặt hái trong tương lai nữa hay không. Những xu hướng ngắn hạn của quá khứ có thể sẽ không được lặp lại trong tương lai.

8. Đầu tư sẽ giúp bạn sống sót nhưng quá đa dạng hóa đầu tư sẽ giết bạn

Xét về mặt nào đó, nếu bạn có quá nhiều loại cổ phiếu trong một danh mục đầu tư của mình thì sẽ tạo ra những kết quả bất lợi. Kết quả là bạn sẽ tạo ra sự trùng lặp về loại cổ phiếu đầu tư, mua cổ phiếu của nhiều công ty cùng kinh doanh một mặt hàng sản phẩm. Điều này sẽ tạo ra rủi ro cao hơn. Đa dạng hóa quá nhiều có thể tác động lớn đến danh mục đầu tư, đặc biệt là khi bạn đã chưa tiến hành khảo sát kỹ về hiệu quả hoạt động của những công ty mà bạn đầu tư vào.

Nếu bạn là một nhà đầu tư chứng khoán nhanh nhạy và luôn nắm trong tay danh mục đầu tư khoảng từ 15 đến 20 loại cổ phiếu. Thay vì thêm vào một số loại cổ phiếu mới vào danh mục đầu tư này thì bạn nên nhận ra những “ cổ phiếu lý tưởng”. Sau đó, đầu tư nhiều hơn vào những cổ phiếu đó. Trong dài hạn, đầu tư cách này sẽ mang lại nhiều lợi nhuận hơn là việc bạn thêm vào danh mục đầu tư của mình 20 loại cổ phiếu khác nữa. Đầu tư là quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và có những nguyên tắc rõ ràng.

Tránh được những sai lầm này có thể giúp bạn duy trì được hiệu quả kinh doanh cao, bất chấp những điều kiện kinh tế thị trường có tiến triển theo hướng nào đi nữa.

Hồng Hiệp (Theo The Financial Times)