Những yếu tố để nhận biết cổ phiếu tiềm năng

Câu hỏi này luôn làm nhức nhối nhà đầu tư và có lẽ cũng không phải ai cũng giải đáp được thậm chí ngay nhà đầu tư chiến lược Wareen Buffet cũng không tránh khỏi mắc sai lầm. Với chút ít kiến thức kinh nghiệm của mình trong khuôn khổ bài viết này chỉ mong chia sẽ bạn đọc một số ý kiến chủ quan của mình hy vọng giúp được gì chăng? Để nhận biết 1 doanh nghiệp hay nói ngắn gọn là một cổ phiếu thật sự tiềm năng, can tập trung nghiên cứu:

Mô hình quản trị doanh nghiệp: Bất cứ 1 Công ty nào đang hoạt động đều nằm trong vòng tròn: Con Chó - con Bò sữa - Ngôi sao.

Con chó là biểu tượng đặt tên cho các loại hình kinh doanh đã bị vắt kiệt, hiện không còn cho ra lợi nhuận nữa. Tỷ lệ này càng lớn thì doanh nghiệp đó càng yếu kém. Thường không được phép chiếm quá 10% vốn của công ty và chúng ta cần phải xem đội ngũ Quản trị có phương hướng gì để biến con chó thành Ngôi sao. Xoá sổ nó khỏi danh mục kinh doanh của doanh nghiệp hay biến nó trở thành con Bò sữa . Ví dụ: “nhà sản xuất có thị trường lớn nhưng máy móc thiết bị cũ kỹ công nghệ lạc hậu không cạnh tranh nỗi. Vậy thì chỉ cần vay thêm vốn đổi mới công nghệ thiết bị thì con chó sẽ thành con Bò sữa ngay vì bản thân doanh nghiệp đang có thị trường mà” Nhưng trường hợp loại sản phẩm đó không còn thích hợp nữa thì phải mang toàn bộ đám sắt gỉ đó bán tháo đi để lấy nhà xưởng chuyển sang ngành nghề khác. Thậm chí có thể biến nó thành cao ốc, văn phòng , căn hộ cao cấp, khách sạn 4, 5 sao thì chỉ sau mấy năm sẽ thành Bò sữa thôi… Như vậy tầm nhìn và chiến lược để biến con chó thành Bò sữa hay Ngôi sao là rất quan trọng để chúng ta đánh giá.

Con Bò sữa một doanh nghiệp lành mạnh thì loại hình kinh doanh này phải chiếm tỷ trọng lớn nhất, thậm chí từ 50% đến 60% . Đây là hoạt động đang cho sữa đều đặn hành năm vừa đủ sức trang trải chi phí, thanh toán lợi nhuận kỳ vọng của cổ đông mà quan trọng hơn nữa là phải tạo ra được vốn tích luỹ để đầu tư cho các dự án ngôi sao. Nói nôm na như ông bà ta có câu “ Có của ăn của để”

Ngôi sao: bất cứ doanh nghiệp tiềm năng nào cũng phải có các loại hình ngôi sao nhỏ, ngôi sao lớn, ngôi sao dài hạn, ngôi sao ngắn hạn để chuẩnn bị khi con bò sữa bị vắt cạn kiệt thì những ngôi sao này đã đến kỳ thu hoạch và chưyển thành những con bò sữa kế tục để sản sinh dữa tươi nuôi bay đàn sinh sống và phát triển. Thường tỷ trọng chiếm khoảng 30% , một doanh nghiệp không có các dự án Ngôi sao là doanh nghiệp không có tương lai. Tuy nhiên cũng cần phải xem Ngôi sao gì? Những Ngôi sao này có phát triển được nảy nở từ các hoạt động truyền thống của doanh nghiệp hay không? Anh buôn hàng chuyến lại sang làm thầy lang thì có lẽ phải học 7 năm mới được cái bằng và có khi đã cụt hết vốn vẫn chưa tạo được ra sữa. Ở Việt Nam hiện nay công ty trở thành TABILU, trăm hoa đua nở, nhà nhà đi chế biến sắt theo khẩu hiệu của MAOCHUXIN năm nào ngày càng nhiều... Những ngôi sao như vậy làm cho ta cảnh giác và tránh xa. Nếu tỉ lệ những loại hình kinh doanh mới vượt quá 10% vốn của công ty thì chúng ta nên tránh xa để đảm bảo an toàn vốn đầu tư.

Định giá doanh nghiệp: Đây là vấn đề khó nhất, giá trị vô hình và hữu hình làm sao có thể tìm ra được để định giá cho chính xác? Đối với các nhà đầu tư chuyên nghiệp nước ngoài họ có gần 100 chỉ tiêu đánh giá. Nếu là nhà đầu tư tay trái thì có lẽ họ không phải bận tâm nhiều lắm đến các con số mà chỉ cần chú ý mấy điểm: Doanh nghiệp có phải là chim đầu đàn trong lĩnh vực của họ hay không? Tài sản cố định bao gồm cả đất đai nhà xưởng có bao nhiêu trên sổ sách và bao nhiêu nếu định giá lại trên thị trường? Là chim đầu đàn nghĩa là họ chiếm thị phần lớn - Đây là giá trị các đặc quyền đăc lợi của doanh nghiệp tạo ra khoảng an toàn ngay cả trong thời điểm thị trường bị biến động lớn. Giá trị tài sản thật sự sẽ là Mortgage - tức là tài sản đảm bảo để chi trả trong tình huống xấu nhất... Như vậy mọi việc sẽ dễ hơn rất nhiều để xem xét. Có doanh nghiệp hiện nay chỉ có 1 toà cao ốc vậy mà vốn điều lệ đã định giá 800 tỷ đồngvà đang được giao dịch cổ phiếu cao xấp xỉ gấp 20 lần, nghĩa là toà cao ốc đó được định giá 16.000 tỷ tương đương gần 1 tỷ đô la, vậy mà chẳng ai để ý cứ nghe thấy là công ty đó vừa đánh được khu đất vàng là ùn ùn tăng giá nhưng xem lại khu đất đó có được đưa vào công ty hay không ? đã nằm trong vốn điều lệ chưa? Đã được mua hay đền bù giải tỏa thuộc sở hữu của công ty chưa? Hay đã được tách ra làm riêng???? Và dự đóan dự án vàng bao giờ đưa vào khai thác làm ra sữa 5 năm hay 10 năm?… Liệu những loại cổ phiếu này sẽ đi về đâu sau khi nhóm người đánh bóng thổi phồng bán xong cổ phiếu của họ? Cuối cùng chỉ có người nghèo là khóc.

Đội ngũ lãnh đạo công ty: Bác Hồ đã từng nói: “Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó, có tài mà không có đức thì…”. Vậy thì nếu một người có đức mà chưa đủ tài thì có thể thực hiện phương châm Ba cây chụm lại nên hòn núi cao? Kẻ có tài mà không có đức thì nguy hiểm vô cùng. Chúng chỉ sử dụng vốn của nhà đầu tư, của cổ đông để kinh doanh vơ vét cho bản thân mà thôi. Do vậy hãy mở mắt to để nhìn các nhà lãnh đạo điều hành doanh nghiệp có thật trong sáng hay không. Có phải là thuyền trưởng đúng nghĩa sẵn sàng ở lại con tàu trong trường hợp tàu đắm không? Hay sẽ cao chạy xa bay trước tiên.??? Điều này cũng thật khó nhận ra được nhưng ông bà ta có câu: “Cây kim bọc giẻ lâu ngày cũng lòi ra”. Vậy thì kiên nhẫn một chút nghe ngóng một chút trong nội bộ CBCNV thì cũng sẽ biết được chân tướng sự việc. Tuy nhiên cũng có hiện tượng chúng ta phải chú ý: Khi có một cơ hội hợp tác, liên doanh liên kết ra đời một loại hình kinh doanh mới… hãy nhìn xem đội ngũ lãnh đạo doanh nghiệp có tranh thủ chiếm danh cho cá nhân mình tham gia hay không? Nghĩa là họ đã lợi dụng vị trí của mình để lấy mất cơ hội phát triển chung của doanh nghiệp, vậy thì không thể nói họ là người lương thiện được!!!

Tất nhiên các nhà đầu tư chuyên nghiệp thì sẽ còn rất nhiều thứ để mà nghiên cứu, nhưng với chủ quan cá nhân thấy rằng: có lẽ chỉ cần bằng đó yếu tố chúng ta nghiên cứu kỹ càng cũng cho chúng ta lời giảikhá tốt cho quyết định đầu tư của mình.