Công nhân VN ở Đài Loan: về nước mất tiền, ở lại không việc

Hiện nay dù kinh tế xuống dốc và gặp nhiều khó khăn, người ở trong nứơc vẫn tiếp tục được công ty môi giới Việt Nam và Đài Loan đưa sang Đài Loan làm việc. Chi phí đóng cho công ty môi giới trước khi đi là từ 7.000 cho đến gần 9.000 đôla. Tuy nhiên khi qua đến Đài Loan rồi, nhất là trong thời gian gần đây, thì chỉ trong vòng hai tháng hoặc ba tháng những công ty mà họ đi làm khai phá sản, công nhân hoặc bị công ty môi giới cho về nước hoặc làm thủ tục đổi chủ. Nhưng với sự suy sụp kinh tế của Đài Loan thì không có chủ nhận, do đó sau hai tháng thì những người này sẽ bị trả về nứơc, mà khi bị trả về nước thì họ sẽ mất trắng. Có những người công ty môi giới còn thương tình giúp trả lại một nửa hoặc một phần ba tiền môi giới.

Hầu hết những công nhân Việt Nam không biết được thông tin thực tế ở Đài Loan trước khi sang nên họ rơi vào tình trạng khốn khó “tiến thoái lưỡng nan”.

Nhiều khó khăn trước mắt

Một số công nhân Việt Nam từ các công ty khai phá sản và đóng cửa đã tìm đến văn phòng Trợ Giúp Pháp Lý cho người Việt Nam tại Đài Loan để nhờ giúp làm thủ tục đổi chủ. Thế nhưng theo văn phòng này cho biết, vào thứ năm hàng tuần họ đưa các công nhân này ra xin hỗ trợ đổi chủ với số lượng từ 60 cho đến 70 công nhân Việt Nam, nhưng chỉ có 3 hoặc 4 chủ và mỗi chủ nhận một người thôi. Cho nên số công nhân Việt Nam đang chờ đổi chủ hiện rất đông.

Nhiều công ty môi giới Việt Nam và môi giới Đài Loan đã dấu thông tin không cho người lao động biết về thực trạng của các công ty mà họ sẽ vào làm cũng như tình hình lao động tại Đài Loan ra sao. Những công ty này luôn nói rằng khi qua Đài Loan làm việc một ngày từ bốn đến sáu tiếng làm thêm mà làm trong nhà máy.

Nhưng thực tế khi qua đến Đài Loan họ lại đưa các công nhân đi làm những công việc không đúng như ghi trong hợp đồng. Như vậy tiền lương của họ thay vì nhận được như hứa hẹn của công ty môi giới thì họ chỉ nhận khoảng chừng hơn 100 USD.

Văn phòng này cho biết Công ty môi giới Vinamoto ở Lạng Sơn đã thu tiền môi giới của mỗi công nhân là 140 triệu đồng, tương đương 8.500 đến 9.000 USD, nhưng khi qua tới Đài Loan lại đưa vào những công ty làm không đúng trong hợp đồng. Họ chỉ nhận được một tháng lương 4.000 tiền Đài Loan, tương đương hơn 100 USD.

Không việc làm, không chủ nhân

Đó là tình trạng hiện tại của những công nhân Việt sang Đài Loan năm bảy tháng trở lại đây. Một người quê quê ở Hà Tĩnh, là anh Nguyễn Văn Hoài qua Đài Loan tháng Ba 2008, kể cho biết chi phí môi giới là 7.200, tiền học với tiền ăn tính riêng, tổng cộng tiền đóng cho công ty môi giới Than Quảng Ninh là 7.800, và được công ty bảo là được làm việc trong nha xương, nhưng thực tế khi qua đến nơi ông chủ bắt đi làm công trường mà làm chỗ không hợp pháp.

Anh cho biết “Cái chỗ ấy là đất không được qui hoạch công an không cho làm mà ông chủ vẫn bắt bọn em làm nên thường phải làm trốn. Em làm được năm tháng giờ hiện tại em đang ở văn phòng Hỗ Trợ người Việt Nam nhờ sự giúp đỡ để đổi chủ, vì là công ty bắt bọn em đi làm chỗ không hợp pháp nếu bị công an bắt thì họ cho về nứơc.”

Để được đi sang Đài Loan làm việc anh Hoài đã phải đi vay ngân hàng đến 90%. Từ tháng Tám đến giờ anh Hoài không có việc làm, không có chủ nào nhận.

Đó cũng là thực trạng chung mà nhiều người lao động Việt Nam đang phải chịu và nếu thực trạng này tiếp tuc thì số phận các công nhân này sẽ ra sao, nợ ngân hàng không biết đến khi nào trả hết.

Về không thể, ở không xong

Năm công nhân khác cùng cảnh ngộ như anh Hoài, Cả 5 sang Đài Loan hơn 3 tháng, qua trung gian Công Ty Xuất Nhập Khẩu Lao Động Halasuco ở Hà Nội, với hợp đồng ba năm làm việc cho công ty điện từ Fusin.

Anh Nguyễn Hồng Quảng, quê ở Nghệ An, sang Đài Loan tháng Bảy năm nay, cho biết:

“Em đi là hết 7.400, trước khi đi thì ký hợp đồng sang đây làm công ty điện từ. Nhưng mà qua đây một hai tháng không có việc thì em làm quét dọn.

Bây giờ công ty trả cho em về nứơc thì bảo đền bù cho em là 5.000. Nhưng mà em không chấp nhận bởi vì 5.000 đó về Việt Nam mới trả. Em sợ là về Việt Nam em sẽ cũng bị lừa luôn, họ không trả cho em đâu.

Hôm nay thì họ cho môi giới đến công ty để giải quyết hợp đồng. Trong hợp đồng của họ em đọc được là do em tự nguyện về chứ họ không trả em về, em thấy như thế là không hợp lý nên em không ký. Nếu mà ký theo họ thì nhà em về nứơc họ lật lại thì em mất hết.”

Em nộp vô công ty Halasuco là 6.700 đôla, em đi tháng Tám năm 2008. Thế mà em sang Đài Loan là chỉ có đi lau nhà, quét dọn, lau kính và lau những bồn rửa tay của công ty này. Bây giờ đùng một cái lại cho em về nước.”

Tiếp lời anh Quảng, anh Bùi Bá Đẳng, quê ở Hải Dương, cũng được húa hẹn qua Đài Loan thì làm cho công ty Fusin chuyên sản xúât bảng mạch điện tử:

“Đấy thì em nộp vô công ty Halasuco là 6.700 đôla, em đi tháng Tám năm 2008. Thế mà em sang đây là chỉ có đi lau nhà, quét dọn, lau kính và lau những bồn rửa tay của công ty này. Bây giờ đùng một cái lại cho em về nước thì em bảo em không biết tại làm sao cho em về nứơc, trong khi tất cả những công việc em vẫn làm đầy đủ.

Hôm nay môi giới đến bắt em ký vào cái tờ là không đảm bảo qui định công ty, phản đối công ty, tự nguyện chấm dứt hợp đồng, biểu hiện không tốt, kiểm tra không đầy đủ tiêu chuẩn sức khỏe.

Thế là em không ký vào cái tờ đấy vì là không đúng với sự thật. Mà công ty cắt cho em nghỉ từ thứ Sáu tuần trứơc, mà nó còn bảo không mua cơm cho bọn em ăn.

Bên môi giới hôm nay đến mặc cả là em về nước họ trả em 5.100. Thì là em cũng nhờ bên cha là giúp em có thể lấy thêm được hơn không. Họ cho em về thì em cũng về, nhưng mà cái số tiền em đi bây giờ trả em như thế nó thiệt thòi quá.”

Một nhân viên pháp lý cho biết thêm: “Đáng nhẽ họ nhận được mỗi tháng khoảng chừng 500 USD, nhưng mà khi qua đây họ bị trừ đủ thứ tiền, tiền ăn, tiền ở, tiền khám sức khỏe, tiền tiết kiệm rồi tiền bảo hiểm.

Còn anh Hoài, anh Quảng, Anh Đẳng thì cho biết nếu mọi chuyện cứ êm xuôi đúng như trong hợp đồng, nghĩa là công việc ổn định, lương hướng đều đặn thì chỉ cần hai năm bảy tháng ai cũng có thể thanh toán hết số nợ 8, 9 ngàn đôla đã vay ngân hàng để nộp cho môi giới trước khi đi.

Đó là tình cảnh khó xử của các công nhân Việt sang Đài Loan chưa được một năm, vào khi nền kinh tế bản xứ và công ăn việc làm dành cho người lao động chân tay bị ảnh hưởng từ tình trạng suy thoái nền kinh tế toàn cầu.

Đối với các lao động chuẩn bị sang Đài Loan lúc này nên thận trọng tìm hiểu thật kỷ thông tin về công ty và công việc mình sẽ lam như thế nào, nếu không cũng sẽ phai chịu cảnh như những người đã đị trước.

Trong cơn khủng hoảng tài chính đang lang rộng và có thể dẫn đến suy thoái kinh tế toàn cầu thì việc sang Đài Loan hợp tác lao động trong lúc này là không nên.

H.T. (Tổng hợp)