Hội thảo an ninh biển Đông ở Mỹ: COC chỉ là cơ chế quản lý tranh chấp

Phát biểu khai mạc hội thảo quốc tế về an ninh biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS-Mỹ) tổ chức tại Washington D.C (Mỹ) ngày 27-6, Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương Kurt Campbell tỏ ra lạc quan về tiến trình đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc.

Theo ông, Mỹ nhận thấy nỗ lực ngoại giao giữa ASEAN và Trung Quốc để hoàn thành COC đã gia tăng trong thời gian qua. Mỹ thật sự rất ấn tượng với mức độ tập trung cả hai bên dành cho việc soạn thảo, đặc biệt là ASEAN.

Ông hy vọng sẽ được nghe nhiều hơn về chi tiết tiến trình đàm phán soạn thảo COC tại Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) ở Campuchia vào tháng sau. Ông thừa nhận giải quyết tranh chấp biển Đông là công việc hết sức khó khăn, các bên cần nỗ lực xử lý các bất đồng một cách tinh tế, tránh để tình cảm dân tộc chi phối.

Theo hãng tin Reuters, ông Kurt Campbell nói Mỹ giữ lập trường trung lập về các tranh chấp ở biển Đông nhưng đồng thời phản đối bất cứ bên nào đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp.

Trong khi đó, GS chính trị Carlyle Thayer của Học viện Quốc phòng Úc cảnh báo COC có thể chỉ là một tuyên bố chính trị khác mang tính hình thức vì không đặt ra cơ chế giải quyết tranh chấp và không có các định nghĩa rõ ràng. Ông nói chỉ COC thôi không đủ để giải quyết rằng các vấn đề quan trọng đang tồn tại giữa ASEAN và Trung Quốc.

Chuyên gia cao cấp ở Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Singapore) TS Ian Storey cũng nhất trí rằng COC chỉ đặt ra các cơ chế quản lý các tranh chấp chứ không giải quyết được các tranh chấp. Ông lo ngại vì áp lực phải thiết lập COC trước thời hạn kỷ niệm 10 năm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) vào tháng 11 tới, ASEAN và Trung Quốc sẽ đưa ra một thỏa thuận mang tính thỏa hiệp và biểu tượng, không có tác động quan trọng đến các tranh chấp hiện nay ở biển Đông.

Về quan hệ Mỹ - Trung Quốc, ông Kurt Campbell nói Mỹ sẽ nhấn mạnh đến việc hợp tác với Trung Quốc tại Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) vào tháng sau. Ông cho biết hai nước sẽ tuyên bố các sáng kiến về hợp tác trong cứu trợ thảm họa nhân đạo và bảo vệ đời sống hoang dã.

Về việc Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đề nghị sử dụng sân bay quân sự U-Tapao của Thái Lan để thực hiện dự án nghiên cứu thời tiết Đông Nam Á, hãng tin AP ngày 28-6 dẫn lời người phát ngôn Đại sứ Mỹ ở Thái Lan Walter Braunohler nói NASA hủy dự án trong năm nay vì Thái Lan trì hoãn quyết định cho NASA sử dụng sân bay U-Tapao. Người phát ngôn cho biết vẫn còn quá sớm để quyết định liệu dự án này có thể được thực hiện vào năm sau hay không.

LÊ LINH - THIÊN ÂN/ PL.TPHCM