Lao đao vì cá rô đầu vuông

Những ngày này, đi đến các xã của tỉnh Hậu Giang, như: Vĩnh Thuận Tây (huyện Vị Thủy); Vĩnh Viễn, Vĩnh Thuận Đông (huyện Long Mỹ), chúng tôi đều nghe nhiều hộ chăn nuôi than thở về chuyện cá rô đầu vuông rớt giá.
Tìm cách “treo ao”
Cách đây hơn 2 năm, cá rô đầu vuông từng giúp cho nhiều nông dân nghèo trở thành tỉ phú. Năm 2008, ông Nguyễn Văn Khải (ngụ ấp 5, xã Vĩnh Thuận Tây, huyện Vị Thủy) là người phát hiện con cá này và đem nhân giống. Từ đó, ở hầu hết các kỳ hội chợ nông nghiệp lớn, nhỏ nào trong cả nước cũng thấy người ta trưng bày, giới thiệu cá rô đầu vuông ở vị trí… trang trọng nhất.
Ông Trần Văn Vẹn, cán bộ khuyến nông xã Vĩnh Viễn (Long Mỹ), cho biết: “Trước đây, nuôi cá rô đầu vuông từ 3 tháng rưỡi đến 4 tháng có thể thu hoạch cá có trọng lượng 10 con/kg, giá bán 30.000 đồng/kg; dưới 10 con/kg có giá từ 32.000-35.000 đồng/kg. Với 1.000 m2 diện tích mặt nước, người nuôi lời khoảng 120 triệu đồng/vụ”.
Tuy nhiên, từ vụ nuôi vừa qua (bắt đầu từ khoảng tháng 10-2010), cá rô đầu vuông loại từ 5-6 con/kg rớt giá còn từ 18.000-19.000 đồng/kg, loại 10 con/kg giá 17.000 đồng/kg. Bà Từ Thị Thao (ấp 2, xã Vĩnh Viễn) nuôi cá rô đồng với diện tích khoảng 400 m2. Đầu năm 2010, hay tin cá rô đầu vuông bán có giá ngất ngưởng, bà liền mở rộng ao lên đến 1.000 m2 với chi phí gần 20 triệu đồng để thả nuôi loại cá này. Bà Thao ngao ngán: “Vụ đầu tiên tôi lời được 30 triệu đồng. Nhưng hồi Tết đến giờ, cá bị bệnh lại rớt giá nên tôi vớt 800 kg cá 2 tháng tuổi (trọng lượng từ 40-50 con/kg) bán tháo, lỗ mất 30 triệu đồng. Bây giờ treo ao, tôi đang băn khoăn không biết có nên nuôi lại cá rô đầu vuông nữa hay không”.
Gần nhà bà Thao, ông Đặng Hoàng Điện cũng đang lo lắng khi gần 15 tấn cá nuôi 5 tháng rưỡi vẫn còn nằm trong ao. Ông Điện thở dài: “Vụ trước, với ao nuôi 2.000 m2 tôi thu hoạch 15 tấn cá, bán với giá 30.000 đồng/kg, thu lợi gần 150 triệu đồng. Năm nay, giá cá rô đầu vuông giảm còn 19.000 đồng/kg nên tôi chưa bán”.
Cung vượt cầu, hàng dội chợ
Ông Trần Văn Vẹn ngậm ngùi: “Lúc trước, toàn xã Vĩnh Viễn chỉ có 20 ha nuôi cá rô đồng nhưng từ khi xuất hiện cá rô đầu vuông, diện tích này tăng lên 50 ha. Người dân nuôi hết vụ, vừa bán cá xong, chưa xử lý ao đã tiếp tục thả cá rô đầu vuông vì thấy lợi nhuận quá lớn”. Ông Huỳnh Thanh Bình, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thuận Tây, lo lắng: “Do lợi nhuận nuôi loại cá này rất lớn nên nhiều hộ trong xã phá bỏ lúa mới trổ để vét hầm, đào ao, chính quyền địa phương không ngăn được. Mấy tháng nay, cá rô đầu vuông dội chợ nên bị rớt giá thê thảm”.
Tại các địa phương khác như Cần Thơ, Vĩnh Long, Trà Vinh... hàng trăm hộ nuôi cá rô đầu vuông cũng đang trong tình trạng… sống dở chết dở do cá đã quá lứa nhưng bán không ai mua, buộc lòng họ phải… năn nỉ hàng xóm tiêu thụ giúp.
Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Hậu Giang, từ vài chục hecta ban đầu đến nay, diện tích nuôi cá rô đầu vuông đã tăng lên khoảng 300 ha. Hiện số lượng tồn đọng cá rô đầu vuông tại Hậu Giang khoảng 1.000 tấn.
Lý giải cho việc cá rô đầu vuông rớt giá, nhiều chuyên gia ngành nông nghiệp cho rằng do phong trào nuôi loại cá này phát triển ồ ạt trong thời gian qua, không chỉ ở Hậu Giang mà ở các địa phương khác như: Đồng Tháp, An Giang, Vĩnh Long, TP Cần Thơ và các tỉnh Đông Nam Bộ, miền Trung… cũng vậy. Nhiều nông dân trước đây nuôi cá tra bị thua lỗ nên chuyển sang nuôi cá rô đầu vuông với diện tích lớn. Chính điều này làm sản lượng cá rô đầu vuông tăng lên rất nhanh, cung vượt cầu nên giá cá rớt là điều hiển nhiên.
Ông Đặng Ngọc Giao, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Hậu Giang, nhìn nhận: “Do nông dân xuống giống đồng loạt và cùng thu hoạch nên sản lượng lớn, dẫn đến nguồn cung vượt cầu. Sau vụ này, tỉnh sẽ chuyển giao tiến bộ kỹ thuật trong việc nuôi cá rô đầu vuông giúp hạ giá thành sản xuất; đồng thời các đại lý sẽ đỡ đầu bán thức ăn cho cá để nông dân có điều kiện nuôi”.

Bài và ảnh: Ca Linh/ NLD