Tọa đàm Văn xuôi 8X

Nội dung buổi tọa đàm là hai tập truyện ngắn Vũ điệu thân gầy, Truyện ngắn 8x. Đây là hai tập truyện gây xôn xao dư luận đọc, nhiều luống ý kiến khác nhau nhất ,sau vụ đình đám của Đỗ Hoàng Diệu và Nguyễn Ngọc Tư.

Ngay phút đầu tiên, sự có mặt của những nhà phê bình, nhà văn tên tuổi như Phạm Xuân Nguyên, Văn Giá, Hữu Thỉnh, Nguyễn Chí Hoan, .......và đông đảo lực lượng hùng hậu của các bạn trẻ K8, K9 Khoa sáng tác,lý luận, phê bình văn học của trường Đại học Văn Hóa Hà Nội đã hứa hẹn một buổi tọa đàm sôi động.Đa số các tác giả nữ trong hai tập sách cũng đã có mặt từ sớm ngồi bình thản chờ đợi buổi tọa đàm mà chắc chắn búa rìu nhiều hơn hoa hồng. Mặc dù đây là một cuộc tọa đàm mở, không có tài trợ của công ty truyền thông hay nhà sách nào. Những người tham dự tọa đàm sẽ không có phong bì nước nôi như những cuộc tọa đàm khác, vì lẽ tế nhị này mà một số giới truyền thông đã vắng mặt. Tuy nhiên không vì vậy mà buổi tọa đàm mất đi bản sắc tô điểm là những tay nhiếp ảnh. Có hàng chục người lăm lăm cầm máy ảnh chờ chụp giây phút nóng bỏng mà chắc chắn sẽ xảy ra ở cuộc tọa đàm đầy mẫn cảm này.

Hai tập truyện ngắn gây nên những dư luận đa chiều. Ảnh: Hiếu Thanh

Người đầu tiên lên bục cầm micro phát biểu thuộc khối sinh viên K9 Nguyễn Vũ Hương Trà. Đúng như dự đoán, phát súng đầu tiên đã có tính gay gắt khi mào đầu, Hương Trà đã kết án Vũ điệu thân gầy, Truyện ngắn 8x đã khéo léo hoặc chưa khéo léo khi đưa người đọc vào một buổi khiêu vũ quay cuồng. Ngoài điệu vũ nhẹ nhàng của Những đốm lửa trên vịnh Tây Tử của nữ sĩ Trang Hạ ra, thì các tác giả như Phạm Ngọc Lương, Cấn Vân Khánh, Nguyễn Thị Cẩm là những điệu vũ trang phục hở hang, quay cuồng nhảy không vì mục đích nghệ thuật mà là nhẩy để giải trí, giết thời gian, giải tỏa tâm lý tạm thời. Cuối bài Nguyễn Vũ Hương Trà kết liễu Từ Nữ Triệu Vương, tác giả truyện Rỗng bằng phát súng thái dương khi cô nhận định. Thả mình vào những đam mê điên rồ, vô trách nhiệm với bản thân thì cuộc sống đó đã thất bại trước khi có những trang viết thất bại.

Một nam sinh đồng môn với Hương Trà là chàng trai trẻ Trần Hoàng Hoàng tiếp lời bạn mình bằng một bài tham luận dài 3 trang. Hoàng cho rằng tập “Vũ điệu thân gầy” mới chỉ kể những câu chuyện, còn cách kể câu chuyện ấy của các tác giả trong đó chưa thành công, chưa đi xa, chưa thoát khỏi mô hình truyện ngắn truyền thống.Tác phẩm ít chi tiết đặc sắc gây ám ảnh cho người đọc .Đến phần ngôn từ Hoàng Hoàng đã nhấn mạnh chi tiết ngôn từ trong tập sách chưa được gia công trau chuốt, các tác giả đã bị đời sống hiện đại làm nghèo đi, thậm chí hủy diệt ngôn từ bằng nhiều cấp độ khác nhau. Hoàng Hoàng đưa Nguyễn Huy Thiệp để so sánh, cho rằng Thiệp có sử dụng những từ '' nặng mùi'' nhưng truyện ngắn của ông không mất đi giá trị, bởi nhũng ý thơ cao vút, những câu văn đẹp đến nao lòng. Trong khi Vũ điệu thân gầy dùng từ lúc thì cộc lốc, lúc thì óng ả du dương đến sáo mòn. Cuối tham luận Hoàng Hoàng dành đoạn kết để ưu ái cách sử dụng ngôn từ trau chuốt,mỹ và từ đẹp của Những đốm lửa trên vịnh Tây Tử của nhà văn Trang Hạ. Anh gửi gắm niềm tin vào tương lai của những cây viết trẻ còn lại qua lời nhắn nhủ dù sao chấp nhận thử thách còn hơn dậm chân tại chỗ.

Ban cộng tác nhà văn trẻ. Ảnh: Hiếu Thanh

Lúc này thì tác giả gây xôn xao nhất trong tập Truyện ngắn 8x, người tuyển chọn những tác phẩm trong Truyện ngắn 8x, Vũ điệu thân gầy đồng thời cũng là tác giả truyện Rỗng, Từ Nữ Triệu Vương mới đến dự buổi tọa đàm , cùng đi có Phạm Ngọc Lương tác giả truyện ngắn Xóm bờ mương, Cát hoang trong tập 8x, Lơ lửng trên cao trong tập Vũ điệu thân gầy. Vừa đến Triệu Vương đã được đón chào bằng những tiếng xầm xì. Ngay tức khắc ban tổ chức không kịp để cô ngồi yên, đã kéo lên giới thiệu mình và các tác giả trong hai tập sách bởi chính họ cũng không biết mặt hết. Từ Nữ Triệu Vương đi khắp phòng và giới thiệu nhiều cây bút nữ trong hai tập truyện , họ đã ngồi sẵn trong phòng bao giờ. Vì nhiều cây bút trẻ mới xuất hiện, cho nên sự ngạc nhiên hiện lên trên những khuôn mặt mọi người mỗi khi sau một lời giới thiệu, một tác giả đứng lên. Nhất là những người vừa phát biểu về hai tập sách không ngờ các tác giả của trong hai tập sách đang ngồi ngay cạnh mình. Đôi chút nụ cười pha phần bối rối.

Chủ toạ Nguyễn Chí Hoan hỏi Triệu Vương trên cương vị người tuyển chọn và cũng là tác giả bạn có nói gì không. Triệu Vương đính chính có một số tác giả sinh năm 7x trong hai tập sách, nhưng tác phẩm của họ hoàn thành trong khi họ mới ở độ tuổi ngoài 20 , tương tự như độ tuổi 8x ngày nay. Micro chuyển từ tay Triệu Vương đến Phạm Hương Giang tác giả Cô mình trong Tập 8x. Ở trong số những người dự toạ đàm có mặt từ sớm, Hương Giang đã nghe được những phê phán rất nhiều từ mọi phía, nhất là nhóm sinh viên K9. Cô nói có vẻ bức xúc khi đưa mắt nhìn nhóm sinh viên của trường Đại Học Văn Hoá “tôi nghĩ một tác phẩm có nhiều góc nhìn khác nhau, các bạn sinh viên K9 còn đang học, đọc cũng chưa nhiều, cho nên ý kiến của các bạn hoàn toàn không thể là ý kiến chung của nhiều người được”.

Tình hình đã trở nên gay gắt khi có sự phản ứng từ phía các tác giả nữ, để xoa dịu khác với mọi lần thường phát biểu muộn,nhà phê bình Phạm Xuyên Nguyên đứng lên đọc một bản tham luận nhận xét chung chung về hai tập sách, còn lại ông đề cập đến tác giả Linh Bacardi với truyện ngắn Mẹ Điếm. Phần đề cập đánh giá cao tính nhân văn, tư tưởng và hình ảnh nhân vật trong truyện. Đọc xong tham luận, Phạm Xuyên Nguyên đặt giấy xuống bàn thản nhiên nói: "Đây là bài viết của học trò tôi". (?!)

Nhà văn Võ Thị Xuân Hà (trái) và Từ Nữ Triệu Vương. Ảnh: Hiếu Thanh

Văn Giá chùng chình đứng dậy phát biểu, ông nói về những câu văn vô nghĩa, sáo đến giả tạo trong hai tập sách. Đọc ra một số câu dẫn chứng trong các truyện ngắn. Tiếp đến dịch giả Cao Việt Dũng lên tiếng, Dũng nói: Triệu Vương có ý đồ hủy hoại các tiêu chí thẩm mỹ thông thường Ví dụ '' em. mắt to ẩm ướt, môi gợi mở, mũi tẹt da vàng. Mái tóc bị trận mưa đá đập tan tác trên đường phố, nhờn nhợt màu môi, màu vú thâm lại tím tái. Nhưng miêu tả này đi theo hướng chống lại những quan niệm có thể gọi là truyền thống về phạm trù ''vẻ đẹp Á Đông''. Nguyễn Quỳnh Trang là một sự vi phạm có chủ định đến các quy tắc ngữ pháp, tạo ra hàng loạt câu văn dấu chấm nhiều hơn dấu phẩy. Việt Dũng cảnh báo văn chương trong hai tập sách có nhiều yếu tố nước ngoài do quá trình đọc bị ảnh hưởng của các tác giả. Trong ý kiến của mình Cao Việt Dũng cũng lộ ý khen ngợi những tác giả như Nguyễn Thúy Hằngg, Phạm Ngọc Lương, Linh Bacarđi bởi thủ pháp xây dựng truyện. Màn chót của cuộc tòa đàm là một cuộc bùng nổ của Triệu Vương với vài ý kiến phê phán truyện ngắn của cô.

Buổi tọa đàm có chất lượng về mặt tổ chức, cũng như chất lượng của các tham luận, ý kiến. Các ý kiến trái ngược nhau được tự do trình bày. Vì thời gian có hạn cho nên nhiều ý kiến vẫn chưa nói hết. Các cử tọa tham dự vài người còn bức bối vì chưa nói hết. Tình trạng đánh người này, nâng người kia hay đập chỗ này nhưng khen chỗ khác không phải là không có. Nhưng chính điều ấy cũng là một phần hiếm khi thiếu trong các tham luận của người làm nghệ thuật Việt Nam. Số lượng và thành phần người tham dự đã nói lên thành công về mặt tổ chức của Ban Công tác nhà văn trẻ. Rất mong Hội nhà văn sẽ mở nhiều cuộc tọa đàm sòng phẳng, minh bạch như thế này để tác giả, nhà phê bình, người yêu văn học nước nhà có cơ hội ngồi với nhau. Nói lên cảm nhận, ý kiến của mình một cách khách quan, dân chủ. Những cuộc tọa đàm như vậy sẽ là động lực để kích cho nền sáng tác văn học trẻ có những bước đi vững chắc hơn, thành công hơn. Cũng làm cho bầu không khí văn học nước nhà sôi động hơn.

Hiếu Thanh