Triều Tiên thông báo đóng cửa lò phản ứng hạt nhân

Chuyến tàu chở dầu viện trợ theo thoả thuận đầu tiên trước khi nhổ neo từ Hàn Quốc sang Triều Tiên.

Những dấu hiệu đáng lạc quan liên tiếp xuất hiện trong tuần qua từ CHDCND Triều Tiên (TT). Tối 14.7, Kim Myong Gil - Bộ trưởng của phái đoàn TT tại LHQ - cho biết, ngay sau khi nhận được chuyến viện trợ nhiên liệu đầu tiên của Hàn Quốc, TT đã đóng cửa lò phản ứng hạt nhân duy nhất đang hoạt động của họ tại Yongbyon và các thanh tra LHQ sẽ xác nhận việc này từ 15.7.

Nếu được xác nhận, đây sẽ là bước đi đầu tiên của TT trong gần 5 năm qua, sau những cuộc đàm phán quốc tế dài dằng dặc, để tiến tới giải trừ hạt nhân. Chuyến tàu chở 6.200 tấn dầu viện trợ đầu tiên từ Hàn Quốc theo thoả thuận để đóng cửa lò phản ứng, đã tới cảng TT hôm 14.7. Sau rất nhiều cuộc đàm phán căng thẳng và sự trì hoãn kéo dài, mãi đến đầu tháng 7, TT mới đồng ý rằng khi nào họ nhận được dầu, họ sẽ cân nhắc việc đóng cửa lò phản ứng.

Tại Washington, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Sean McCormack cho biết, TT đã thông báo cho Mỹ rằng lò phản ứng đã được đóng cửa, chỉ vài tiếng sau khi việc nhập dầu bắt đầu. "Chúng tôi hoan nghênh tiến triển này và trông mong việc xác nhận, giám sát từ IAEA" - ông McCormack nói.

10 thành viên IAEA đã tới Bình Nhưỡng trưa 14.7. Trưởng nhóm thanh tra - ông Adel Tolba - cho biết, các thanh tra sẽ ở lại TT cho đến khi nào hoàn thành công việc ở lò phản ứng sản xuất plutonium tại Yongbyon. Từ Bình Nhưỡng, họ đã tới thẳng Yongbyon cách đó khoảng 100km về phía đông bắc.

"Hành lý" của các thanh tra gồm hàng chục hộp carton lớn đã được chất lên hai xe tải. Không có thông tin chính thức trong hành lý là gì, nhưng ông Tolba đã nói rằng ông và các đồng nghiệp mang tới đây hơn 1.000kg thiết bị sử dụng trong chuyến công tác.

Một nhà ngoại giao giấu tên cho biết, sau khi nhóm thanh tra IAEA lắp đặt thiết bị giám sát, IAEA vẫn duy trì sự có mặt thường xuyên tại Yongbyon, một số chuyên gia sẽ ở lại đây để bảo đảm rằng lò phản ứng vẫn ngừng hoạt động.

Ông Kim Myong Gil cho biết, các bước tiếp theo bao gồm cả việc TT công bố chương trình hạt nhân và đóng cửa tất cả các cơ sở hạt nhân. Nhưng điều này chỉ có thể xảy ra nếu Mỹ có những bước đi tương đương, chẳng hạn tiếp tục bãi bỏ cấm vận kinh tế với TT, xoá tên TT khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố.

Từ Nhật Bản, Đặc sứ Mỹ về TT - ông Christopher Hill - cho biết, việc ngừng hoạt động các cơ sở hạt nhân của TT có thể hoàn thành vào cuối năm nay. Ông cũng trông đợi TT tuyên bố chấm dứt hoàn toàn chương trình hạt nhân của họ trong vòng vài tháng.

Song ông cảnh báo, đây mới là những bước đi đầu tiên. Mỹ cho biết, họ đang mong chờ vòng đàm phán sáu bên lần

tới được ấn định vào ngày 18.7 tại Bắc Kinh để đạt được tiến bộ nhanh hơn trong việc giải trừ hạt nhân của TT.
Các thoả thuận của CHDCND Triều Tiên với quốc tế.

TT sẽ đóng cửa và niêm phong lò phản ứng Yongbyon, sau đó ngừng hoạt động tất cả các cơ sở hạt nhân. Đổi lại, họ sẽ được viện trợ 1 triệu tấn dầu nhiên liệu nặng.

TT sẽ mời các thanh tra IAEA trở lại giám sát thoả thuận.

Theo thoả thuận đầu năm 2005, TT đồng ý chấm dứt chương trình hạt nhân và trở lại Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Yêu cầu của TT về việc xây dựng một lò phản ứng nước nhẹ sẽ được thảo luận vào thời gian thích hợp.

V.N (tổng hợp)